1مقدمه
پوست، محافظ اصلی بدن در مقابل عوامل محیطی مانند آفتاب، آلودگی هوا و آسیبهای فیزیکی است.
مراقبت صحیح از پوست، منجر به حفظ سلامتی، جلوگیری از آسیبها، بهبود زیبایی و افزایش اعتمادبهنفس میشود و میتواند در شناسایی زودرس مشکلات پوستی و پیشگیری از بیماریهای پوستی و آکنه نیز
مفید باشد. لذا افرادی که به تکنیکهای مراقبت پوستی آگاهی دارند، میتوانند در بهترین حالت ممکن پوست خود را حفظ کنند.برای آشنایی با نحوه عملکرد پوست بهتر است با آناتومی پوست آشنا
شوید. آناتومی پوست ممکن است از نظر شما بسیار ساده باشد اما اینطور نیست. پوست بزرگترین اندام بدن انسان است و تمام بدن شما را پوشش میدهد.
همین امر، پوست را به یکی از پیچیده ترین اعضای بدن تبدیل کرده است. این ساختار دائماً در حال تغییر است و سلول ها و ساختارهای تخصصی ویژه ای دارد.
پوست به عنوان یک سد محافظ عمل می کند و در اصل وظیفه اصلی آن مراقبت از اعضای بدن شماست که به روش های مختلف این محافظت را انجام میدهد.
برای مثال دمای بدن شما را تنظیم میکند، ایمنی بدن را افزایش میدهد، مواد زائد را دفع کرده و دائما خود را ترمیم میکند.
سلول های پوستی تولید ویتامین D را نیز انجام میدهند. شما باید اطلاعات کافی از آناتومی و ساختار پوست داشته باشید تا بتوانید با وظایف آن آشنا شوید و از پوستتان به خوبی مراقبت کنید.
2 آناتومی پوست
پوست از 3 لایه اصلی تشکیل شده که هرکدام از این لایه های پوستی شامل زیرلایه و ضمائمی هستند که کارکرد خود را دارند و در حفظ ساختار کلی پوست نقش دارند.
این لایه های پوست به ترتیب از سطح به عمق شامل :
- اپی درم
- درم
- هایپودرم
هستند که در مورد اپی درم بیشتر از سلولهای مرده تشکیل شده و هایپودرم نقش زیادی در گرم کردن بدن دارد.
پوست بخشی از سیستم پوششی است که شامل ناخن ها، موها و غدد برون ریز نیز می شود. این اندام فوقالعاده بزرگ است و 15 درصد وزن کل بدن یک بزرگسال را تشکیل میدهد.
2.1 لایه درم
در آناتومی پوست، درم دومین لایهی پوستی است که در زیر اپیدرم قرار د ارد.
ضخیم ترین لایه از سه لایه آناتومی پوست است و عامل استحکام و خاصیت ارتجاعی پوست است. در اکثر پروسیجرهای زیبایی این لایه هدف ما برای صافتر کردن و زیباتر کردن پوست است.
تقریبا %90 ضخامت پوست را تشکیل می دهد.
همان طور که در شکل دیده می شود، درم در زیر اپیدرم قرار دارد وتوسط یک غشا از آن جدا شده است.اما مثل اپیدرم ساختار لایه لایه ای ندارد.درم در واقع بستر و محل تغذیه اپیدرم می باشد.
استحکام و انعطاف این بستر به علت و جود رشته های کلاژن و الاستین است که به صورت یک شبکه فیبری در سرتاسر درم تنیده شده اند.
درم پوست به دو منطقه تقسیم میشود. یکی درم پاپیلر و دیگری درم رتیکولر
درم به دو قسمت تقسیم می شود:
- درم پاپیلاری، که لایه نازک و فوقانی است و
- درم شبکیه، که لایه ضخیم و پایینی است.
لایه پاپیلاری نزدیکترین لایه به اپیدرم است. درم و اپیدرم توسط برآمدگی های انگشت مانندی به نام پاپیلای پوستی به هم متصل می شوند.
پاپیلاهای پوستی مواد مغذی را از طریق فرآیندی به نام انتشار به اپیدرم می فرستند.
پاپیلاری لایه نازکی است که از بافت پیوندی سست تشکیل شده است که شامل موارد زیر است:
- مویرگ ها،
- الیاف الاستیک
- الیاف مشبک
- کلاژن
این لایه مواد مغذی مورد نیاز برای لایه های اپیدرم را فراهم و دما را تنظیم می کند.
زیر لایه پاپیلاری لایه مشبک بسیار ضخیمتر قرار دارد که از بافت همبند نامنظم متراکم تشکیل شده است که در مقابل نیروهایی که در جهات مختلف به انعطافپذیری نسبت داده میشوند، مقاومت میکند.
این لایه پوست شکل خاصی ندارد و صرفا از موارد چسبناک و پروتئینهای کلاژن تشکیل شده است
در لایه مشبک درم یافت می شود:
- غدد چربی: غدد چربی مسئول ترشح ماده روغنی به نام سبوم هستند که روان کننده است. پوست. غدد چربی در همه جا به جز کف دست و کف پا یافت می شوند. بیشترین غلظت غدد چربی روی صورت، پوست سر و قسمت بالایی پشت است.
- فولیکولهای مو: فولیکولهای مو از نزدیک با غدد چربی کار میکنند تا به جذب چربی به سمت پوست کمک کنند. سطح پوست ترکیب فولیکول مو و غدد چربی با هم واحد پیلوسباسه نامیده می شود. فولیکول های مو در بیشتر پوست یافت می شوند. آنها در کف دست ها، کف پا، لب ها، آلت تناسلی و لابیا مینور وجود ندارند. لازم به ذکر است که فولیکول مو از طریق اپیدرم به سمت بالا گسترش می یابد و در سطح پوست باز می شود.
- غدد سودوریفر: این غدد به عنوان غدد عرق نیز شناخته می شوند که دو نوع آن وجود دارد – اکرین و آپوکرین. غدد اکرین غدد پیچ خورده ای هستند که عرق تولید می کنند و در تنظیم دمای بدن نقش کلیدی دارند. این غدد همچنین مقادیر کمی مواد زائد مانند اوره، اسید لاکتیک و اوریک، آمونیاک را دفع می کنند. آپوکرین ها در ناحیه زیر بغل و کشاله ران متعدد هستند و تا سن بلوغ فعال نیستند. غدد آپوکرین نوعی عرق تولید می کنند که به راحتی توسط باکتری ها هضم می شود و مسئول ایجاد بوی بدن است.
- عضله آرکتور پیلی: عضله آرکتور پیلی ماهیچه کوچکی است که به قاعده مو چسبیده است. هنگامی که منقبض می شود، یک غاز ایجاد می کند و مو را سیخ می کند.
- غدد سرومینوس: این غدد تخصصی که فقط در درم داخل کانال گوش یافت می شوند، جرم گوش ایجاد می کنند.
- عروق لنفاوی
- رگ های خونی
- گیرنده های حسی
- الیاف الاستیک (درهم)
- الیاف کلاژن (در لایه های موازی)
- فیبروبلاست ها
- ماست سل ها
علاوه بر این، ماده ای در اطراف اجزای درم وجود دارد. این ماده دارای قوام ژل مانند است، زیرا حاوی موکوپلی ساکاریدها، کندرویتین سولفات و گلیکوپروتئین است.